Iray kabusol na baley (2)

Siopa ni ray kabusol na baley ed iyaliguas to?

1. Iray okom ya korap, pikewet ya so nononotan da labat et so ikapal na pitaka da. Say hudikaturan siansia so numiro uno ed amin ya opisina na burukrasya ed inkakorap. Ed inkabayag dan mangiter na disisyon parad kaabigan na baley, naanggapoy ilalo so baley ya iray nantakew, iray nanggaway mauges et naitdan ya dugan dusa.

Aga onaliguas so baley no wala ira ditan ed Supreme Court, Court of Appeals, RTC, MTC etc. Anggad wad tan ira ya akairong ya aga ira mangiiter na dugan tutul ta nababayaran ira, anggapoy pansabian na riporma ed gobierno.

Sikaton no say gelew et nasabi, say unaan ya paltogan iray okom.

2. Iray pulis ya sikara nira so managkonsinti na mauges ya kagagawa. Say CIDG so numiro unon sindikato. Sikara so protektor na drug lords. Lapud akasapat la ra ed sangkatageyan a betang ed law-enforcement agency ed bansa, anggapoy ilalon ontonda iray kriminalidad ed baley. Iray okom ya nababayaran tan irayay pulis ya managpatey, managkonsinti na droga, operator na gun-for-hire, sikara so totoon baleg met a samben ed progriso na baley. Ag nasabi so aliguas na baley na wadtan ira.

No onsalindak so ribolusiyon, say anak-na-baley ya miembro na ngayew a manangiyagel ed interes na baley et kaokolan dan sansakeyen a nguraten iray pulis.

3. Iray mamaulo na PDEA ya sikara so numiro unon protiktor daray drug lords. Lapud mabayag tan korap so hustisya ed baley, manpipiyesta iray managlakoy droga. Lapud nababayaran iray pulis tan PDEA, iray drug lord et maligsa lapud tuloy tuloy so produksiyon na droga. Iray naeerel labat et small-time. 

4. Iray pulitiko ya so interes da labat et say iyabig na laman da tan pamilya da. No talagan maung kan politiko, suportaen mo so anti-political dynasty anggano aya et somlang ed interes mo. Lapud anggapoy nan-isponsor ya politiko ed saya likod ed saray arum, amin a miembro na Konggriso et kabusol na baley. Ipilad dia iray politiko ed probinsia, binaley-baley tan bara-barangay.

5. Iray akairong ed opisina na ahensiya na gobierno ya korap. Numiro uno dia so BOC, DPWH, DepEd, DAR, DND, NIA etc.

SONA, ipapaneknek ton anggapoy pansabian na sayan administrasiyon

Ag ko abantayan ya intiro so SONA nen PNoy balet binasak amay inbaga to aliwan ed Tagalog balet ed Inglis.

Dakel iray lastog to ya abawasan la kono so korapsiyon. Para ed siak et onggagapo ni. Ed samay natitipon na DPWH, wala nin siansia so kickback da.

Mabayag iran onggalaw et amta da ya iray Pilipino lautlad siak et kulang la ed pasensiya ed sayan nagagawa ed Pilipinas.

Akin et diskuntento ak ed sayan administrasiyon?

Ag to binitla so isyu na pork barrel ya kaokolan lan ikalen lapud iray miyembro na konggriso et kaokolan da labat so mangipasa na ley.

Sikaton nen abalitaan ko ya walay P 27 bilyon ya akaseksek ed 2014 budget, anggapo kuankod nonot ko.

Ayay Alan Peter Cayetano aliwa so getma to no akin to inbaga ed midya ya dakel so korapsiyon ya nagagawa ed saray LGUs. Amta na totoo latan. Akin ey ta labay ton iseksek ya?

Lapud gabay ton walay isyun manggulo ed kanonotan pian so kanonotan na baley et onla ed isyu ya ibabaga to. Sikato lantin ayay Cayetano et korap. Ag to labay a naekal so panlalapuay kuarta na bolsa to.

Mangkuwakuwanan labat si Pnoy ya soy interes to et say kaabigan na baley.

Ag to binitla so Freedom of Information bill ya inkampanya to.

Ag to talagan bitlaen so anti-political dynasty ta siempre sikato, say pamilya to, say nengneng to et iray elit ya matakew tan anggapod pililikna da so interes na baley.

Binalaw to ray walad BOC, NIA, BID balet nen nanresign si Biazon agto inawat so resignation to.

Akin ag to binalaw iray walad Konggriso ya obong daray matatakew?

Anggapoy baleg a gabay ton nagawa parad Pilipinas. Anggapoy national vision a kuan.

Akin kasi?

Lapud say interes to et interes na elit ya masiblet, say nonot to labat et say pan-abigan na kapara ton elit.

Sikaton antoy manpagalaw na iyaliguas na baley?

Aliwa la ed panamegley na iliksiyon lapud say onbatik labat ditan et iray elit ya onpipila la dia iray drug lords, jueteng lords, iray kriminal.

Gelew la odino ribolusiyon. Bakalen iray elit odino iray somlang ed tugtuwan iyaliguas na baley.

Sindikato so PNP

Say Philippine National Police so sakey ya sindikato daray mankuakuanan ya manag-erel na onsosomlang ed ley balet sikara so numiro unon misasabwatan ed saray kriminal ya mantakew, mankidnap, manlakoy droga.

Sikaton mairap so manpia ed pulis ta imbes ya sikara so manprotikta ed sika batikan mo ra ta sikara so manpatey ed sika.

Irayay gun-for-hire et nayarin pulis lamlamang iraya ya inopaan a manpatey. Siopa kasi so manbebenben na paltog ya maganon opaan pian makapatey? E di irayay pulis ya buanges.

Amay kekerewen na PNP ya balon uniporme et sakey lamet ya racket pian makapantakew iray kuarta. Pampaguwapo da labat ya so mas maong et isaliw da ed arum ya mas importantin pankaokolan.

No ag mo ipia so bilay mo ed pulis, antoy sirbi na PNP ed komunidad?

Dia ed kulaan mi  no maminsan walay nadengel mon paltog odino anggapoy tonda so akoan ed droga dapot amtay dakel a totoo ed intiron baley. Akin ag da patotondaan ya ey?

Iray drug lord kasi et nanbayar na lagay ed saray taga-PNP o taga-PDEA?

Say nababalitaan labat et iray small-time ya drug pushers.

No say onyayaman et iray iligal ya kagagawa: droga, kickback ed pork barrel, porsiento na pulis ed takew daray managtakew odino kriminal, antoy ibabaga to ya ey?

Diad hustisya, imbis ya nakulong iray drug lord, iray pulis ya scalawag, tan iray pulitikon matakew, mawayang niran singa malastog ya gawa day baley, iner so pankerewan daray onsasawa la ed sarayan nagagawan kaugsan?

Anto so PPP ya ikikinon nen PNoy?

Aliwan Public-Private Partnership.

Say kabaliksan to et Patay, Patay, Patay.

Diad Pangasinan, say talos na patay-patay et agaylay bayag dan onggalaw. Ontan so sayan administrasion. Amay mikatlon patay et talagan ipaneknek to la so inkapatay-patay da.

Amay PPP ya ibabaga ra et abayag la et anggapo balet so nababalitaan kon baleg ya proyikto ya singa panagbilay na Manila-Dagupan Railway.

Makapasaway onlugan ed bus ya masyadod inkabayag tan tonda-tonda.

Sinmabi so modernisasion ed luluganan nen 1892 nen asumpal yan tren, panaon na Kastila balet nen adelap nen panaon nen Marcos sayan paamian ya batik na tren et ag da la intoloy.

Patay-patay  (patay) ed panangibonog na dalin na Hacienda Luisita.

Patay-patay (patay) ed pangikal ed saray anggapoy-amtan totoo ed burukrasya ya singa si Ricardo David.

No pinabayag moy sakey ya incompetent, popolianen mon onbayag ni ed panagtakew to tan naderal ni irongan ed kaiirong to. Ontan so pangolo na Bureau of Customs.

Patay-payay (patay) ed pangikal na pork barrel.

Say pangolo ya soy nononoten to et so iyaliguas ya talaga na baley ikalen to so pork barrel.

Ayay pork barrel scam et abayag lan nagagawa ya. Iramay ghost projects.

Nen walaak ed elementary, nadadalanan ko may karatula ya walay gaween da ed kalayan na Mitura ta asingger kamid ilog. Natan ka abayag lan akapeket man balet anggapo met so onsasabi ya materyales odino trabahador.

Nen susulaten ko so awaran na Urdaneta, pinmawil ed kanonotan ko yan agawa nen ugawak ni. Say akanproyikto ed saya so abayag ya kongrisista na mika-5 distrito na Pangasinan. Sikaton ayay pork scam old news a kuan ta amta da rayan kongrisista ya akan utek ed dakel ya ghost projects.

Diad inka-PPP nen Pnoy antoy pansumpalen na baley?

Asingger ko lan nasabi so kanonotan ya so baleg ya samben ed iyaliguas na baley a Pilipinas et iray walad uley, iray mayayaman, iray walad posision ed gobierno. Asinggerla ta aya so labay kon paneknekan ed panagsukay ko.

Iray marakep ya sukayen parad kaliwawaan na kanonotan na baley

Iray investigative journalists odino iray mangaala na MA tan PhD iraya so sugirik ya sukayen da:

1. No siopa iray drug lord ed antokaman ya barangay, baley, probinsia, say koniksion da ed politika tan iray politiko, iray inyaman da. Iray koniksion da ed polis tan opisyal na barangay. Pigay lakoan na droga. Pigay natutubo da. Antoy koniksion da ed PDEA.

2. No siopa irayay riding-in-tandem ya gun-for-hire. Pigay kaso la ya nagagawa ya, alimbawa ed Pangasinan. No siopa so walad beneg darayan pateyan.

3. Say korapsion ed polis, PNP, tan militar odino AFP. Igapo ed si Garcia, kotkoten ya maung no wala ni nanengneng. Pabalegen so sakop to ed AFP ompano onabot ed opisina na pangolo.

4. Say yaman na simbaan ya Katoliko ed Pilipinas no pigay lawak na dalin da. Pigay kuarta da ed bangko. Pigay inpoonan da ed Philex. Antokaman ya business ventures da.

5. Say korapsion ed panag-usar na pork barrel. Abayag la ya. Igapo ed samay nagagawa natan ya imbestigasion. Sukisoken anggad anton panaon. Siopa irayay akinabang ed saraya.

6. Iray dinastiyan politikal natan ed antokaman ya baley. Iray marriage alliances da. Businesses da. Iray yaman da.

7. Say bayag o kaples na sakey a korti ed panagdisisyon na kaso. Say korapsion ya nagagawa ed sakey ya regional trial court. Igapo ed municipal trial court. Pigay so bili na hustisya.

8. Say bilay-awaran na sakey a kaso. Say kabayag to. Saray totoo ya walad beneg daraya.

Dakel so nayarin sulatan pian naliwawaan so kanonotan na baley. Iraya et ipaway ya libro a tampol pian nabasay daray totoo, walad oley.