Featured Post

Say Pangasinensen ngalngalin nanmaliw ya pangolo na bansa: Si Carlos Peña Romulo (1898-1985)

Nipaakar ed sayan talintao. Say inpansamba nen Carlos P. Romulo ed arap nen Pangolon Manuel Roxas nen 1946. Walad kawanan si Speaker of th...

Jan 13, 2013

Say andi-kakanaan na pilikulan Tagalog [The bankruptcy of Tagalog films]

Nen Disiembri agawa so Metro Manila film festival et sakey lamet ya mangipanengneng na inkalabos ed kanonotan daray pilikulan Tagalog likod ed samay biopic ed bilay nen Aguinaldo tan amay pilikula nen Nora Aunor ya ag ko ni ra abantayan.

Irayan pilikula so babantayan daray totoo lautla iray makapalek ya mangibabawag no anton suri ya kultura so naaawat daray ibabagan "masa" tan iray "elite" met ya say padisir ko et manbabantay met ed saraya.

Iray diriktor ya Pilipino ya benben ed beklew daray producer et onabuloy ed saray pilikulan basura: iray pilikulan slapstick, iray pilikulan onpapaway si Vice-Ganda ya napnoy dialogue na inkabastos, iray love story ya gasgas lad plot, iray horror movies ya aminpiga lan inusar so saman ya title ya ompano onabot nid 100, iray pilikula nen Enteng Kabisote tan Agimat ya anto kasi so ontumbok ag la amta.

Natan anto lay arapen na pilikulan Tagalog ya tatawagen ya pilikulan Pilipino?

Nen embeneg iran taon, dakel so pilikulan Tagalog ya soy tima to et nipaakar ed kabit, ed saray bii na sakey walay asawan laki. Anggapo lay nanonotan dan ipaway ya makatenyeg na poso tan kanonotan?

I could not see in Tagalog films the necessary spice for an effective plot, the dialogue is so trite so lacking in emotional content that will uplift the human spirit. What you see and get are values promoting lack of civility, awkward manners and acting, disingenuous plot and bombastic and unrealistic sets.

That's the reason I stopped watching Tagalog films. I also got tired of watching Hollywood movies.

Say labay kon nabantayan et pilikulan gawa tayo ya mangipanengneng na ugali na totoo, maung odino mauges, ed sakey ya tongtong odino istoryan makapaintiris.

Alimbawa, nayarin istorya ed bilay na politiko ya masiba ed oley odino poder ya antoy pansabian to ed saman ya kagagawa to.

Istorya na bilay na sakey ya doktor, nars etc. ya totongtongen toy nagagawa ed propesyon to likod nid samay pamilya to.

Nayari met ya istoryan nibasi ed awaran, amay agawa nen earthquake nen 1990, iramay krimin ya ag ni arisolba, iramay delap ya no panon nipanengneng so saray mararakep ya ugali ed satan ya krisis.

Istorya ed saray tradisyon daray etnikon grupo. No singa istorya nen Aliguyon na Ifugao, so dialogue et siempri ed Ifugao, no istorya nen Apolaki na Pangasinan say tongtong et Pangasinan, no istorya nen Labaw Donggon ed Hiligaynon odino Kinaray-a.

Iray istorya nipaakar ed antoy arapen.

Iray istoryan apanoy laban-laban ya walay kakanaan tod plot, iray istorya nipaakar ed saray omaarnis, iray istorya nipaakar ed bakal ed Kastila, Amirikano tan Hapon.

Iray makapataktakot ya istorya.

Dakerakel so nayarin ipilikula balet iray Tagalog ya producers mangiras iran mannonot, say nononoten da labat et say pantuboan. Mangiras iray sumusulat, mangiras iran manusar na ilalam da parad sakey ya marakep ya istorya.

Say pilikula kaokolan ya mangipanengneng na riyalidad. If the main character goes home to Pangasinan and talk to his relatives, should he be talking in Tagalog? No, he must speak in Pangasinan. In the same way that a story about a Cebuana teacher must involve her language and culture. The diversity of Philippine culture is muted and silenced in Tagalog movies. In Mendoza's Thy Womb, how relevant was the use of Tagalog among Badjao and Sama-speaking communities in the plot?

I long to see a year-long activity in which one can watch in a weekend in a local cinema films that showcase the diversity and values of Philippine culture. Watching Hollywood should be a thing of the past and the celebration of our creativity in films is mustered to the fullest.

Bantog Iran Post